کی از تجهیزات مهمی که در سیستم کشف و اعلام حریق کاربرد دارد، دتکتور است. وظیفه دتکتورها شناسایی حریق و ارسال پیام به کنترل پنل است. دتکتورها به طور کلی ۴ نوع هستند: دتکتور دودی، حرارتی، گاز و شعله. یکی از پرکاربردترین دتکتور های دودی، بیم دتکتور است. در این مقاله به بررسی اینکه بیم دتکتور چیست، مشخصات بیم دتکتور و آموزش نصب بیم دتکتور می‌پردازیم. اگر قصد خرید بیم دتکتور را دارید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا هرآنچه درباره این محصول لازم است بدانید را بیابید.
بیم دتکتور چیست؟
در جواب این سوال که بیم دتکتور چیست، میتوان گفت بیم دتکتور یکی از پرکاربردترین دتکتورهای دودی است، که در سیستم اعلام حریق مورد استفاده قرار می‌گیرد.بیم دتکتور Beam Detector نیازی به لوله کشی و کابل کشی ندارد و سطح وسیعی از منطقه را پوشش می‌دهد. این ویژگی ها سبب شده است تا از بیم دتکتور بیشتر برای محافظت از صنایع و سوله هایی که ارتفاع زیادی دارند، استفاده شود. به بیم دتکتور، دتکتور لیزری نیز گفته می‌شود و به طور کلی در انبارها، سوله ها و مکان هایی که سقف خیلی بلندی دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انواع بیم دتکتور
حالا که متوجه شدیم بیم دتکتور چیست،به معرفی انواع آن می‌پردازیم. به طور کلی بیم دتکتورها در سه نوع زیر تولید می‌شوند:
● بیم دتکتور فرستنده- گیرنده
این نوع بیم دتکتور دارای یک فرستنده و یگ گیرنده جدا است. این سیستم اعلام حریق به این صورت عمل می‌کند که در آن فرستنده اشعه مادون قرمز را به گیرنده ارسال می‌کند. اشعه ای که ارسال می‌شود با یک کیفیت خاص به فرستنده می‌رسد، که بر اساس کیفیت، به سه حالت Normal ،Fire و Fault تشخیص داده می‌شود. نکته مهم در مورد این بیم دتکتور تنظیم صحیح فرستنده و گیرنده است، زیرا باید دقیقا روبروی هم قرار بگیرند. دلیل این امر نیز عملکرد بیم دتکتور است، که بر اساس پردازش کیفیت سیگنال ارسالی انجام می‌شود.
● بیم دتکتور رفلکتوری
در این مدل، فرستنده و گیرنده بیم دتکتور در یک تجهیز جانمایی شده اند و در طرف دیگر رفلکتور دستگاه قرار دارد. عملکرد این نوع بیم دتکتور نیز مانند نوع فرستنده- گیرنده ای است.
● بیم دتکتور موتورایز
این نوع بیم دتکتور از نظر ساختاری شبیه به مدل رفلکتوری است. اما در این مدل، هد دتکتور دارای موتور است، بنابراین قابلیت انجام تنظیمات تراز بندی و غیره، مانند تنظیم خطا و آستانه هشدار را به راحتی در ارتفاع پایین دارد.
مشخصات بیم دتکتور
در این قسمت از مقاله بیم دتکتور چیست، به بررسی مشخصات بیم دتکتور می‌پردازیم. بیم دتکتور ها از دو بخش فرستنده و گیرنده تشکیل شده اند، که در مقابل یکدیگر نصب می‌شوند. فرستنده بیم دتکتور در حالت عادی، به صورت مداوم پرتوهای مادون قرمز را به سمت گیرنده می‌فرستند. در صورت آتش سوزی دود حاصل از آتش با اشعه های ارسالی برخورد کرده و آن را تغییر می‌دهد. بنابراین گیرنده دستگاه، آن را به عنوان دود و حریق شناسایی می‌کند.
اشعه مادون قرمز معمولا به صورت یک خط نازک است و با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست.
یکی دیگر از مشخصات بیم دتکتور طول برد آن است. طول برد بیم دتکتورها بسته به نوع و برند آنها متفاوت است. اما معمولا طول برد آنها از ۳۰ متر،۵۰ و ۸۰ متر شروع شده و ممکن است تا ۱۰۰ و ۱۲۰ متر نیز برسد.
آموزش نصب بیم دتکتور
در این قسمت از مقاله بیم دتکتور چیست و مشخصات بیم دتکتور، به آموزش نصب بیم دتکتور می‌رسیم.
بیم دتکتور ها حتما باید توسط افراد آموزش دیده نصب و راه اندازی شوند. مراحل نصب بیم دتکتور به صورت زیر است.
● نقشه اعلام حریق
هر کدام از تجهیزات اعلام حریق باید در مکان مناسب و بر اساس استاندارد نصب شوند. برای نصب صحیح تجهیزات سیستم اعلام حریق باید نقشه اعلام حریق داشته باشیم و بر اساس آن پیش برویم. برای این کار باید نقشه خوانی اعلام حریق را بلد باشیم.
● نصب دتکتور اعلام حریق
در آموزش نصب بیم دتکتور های متعارف یا آدرس پذیر باید از روی نقشه اعلام حریق مکان مناسب برای نصب دتکتور را پیدا کنیم. برای هر دتکتور باید پایه مناسب آن نصب شده و سیستم کشی آن انجام شود. سپس دتکتور را روی پایه جای گذاری می‌کنیم. بر روی پایه دتکتور پیچ های اتصال برای تغذیه ورودی منفی و مثبت و همچنین دو پیچ برای اتصال به دتکتور بعدی وجود دارد. یک پیچ هم برای اتصال ریموت اندیکاتور وجود دارد.
● پنل اعلام حریق
این قسمت اصلی ترین قسمت بیم دتکتور است که وظیفه برقراری ارتباط بین شستی ها، دتکتورها و تجهیزات اعلام حریق را بر عهده دارد. پنل ها باید قابلیت تشخیص و اعلام خطا و یا قطعی مدار را داشته باشند. در زمان قطعی برق، پنل باید به صورت اتوماتیک برق اضطراری را به وسیله باتری ها به مدار برساند.
● نصب تابلو کنترل مرکزی
تابلو کنترل مرکزی باید در معرض دید نصب شود و معمولا در مکان های ورودی باشد، که در زمان آتش سوزی دسترس به آن آسان باشد. برای امنیت بیشتر معمولا در اتاق نگهبانی ساختمان نصب می‌کنند تا از دسترسی افراد غیرمجاز محافظت شود. همچنین نصب تابلوی کنترل مرکزی باید در مکانی که احتمال آتش سوزی کم است صورت گیرد.
خود مرکز کنترل نیز باید توسط یک دتکتور دودی محافظت شود که ارتفاع نصب آن از ۱.۸ تا ۲ متر است.
در زمان حریق وقتی شستی یا دتکتور آتش سوزی را تشخیص دادند، یک اتصال کوتاه نسبی در مدار ایجاد می‌شود، که باعث افزایش جریان در مدار می‌شود. در نتیجه پنل آتش سوزی را تشخیص می‌دهد و شروع به اعلان می‌کند.
بعد از تشخیص درست بودن حریق توسط پنل، مرکز کنترل رله ها را از طریق مدار الکترونیکی متصل می‌کند که سبب فعال شدن فلاشرها و آژیرها می‌شود.